ИЗМЕНЕНИЯ В КОНДИЦИОННО-МОТОРНОЙ СФЕРЕ УЧАЩЕЙСЯ МОЛОДЕЖИ ЗА 120 ЛЕТ (ОБЗОРНАЯ)
Ключевые слова:
секулярные тренды, изменение кондиционных способностей, дети школьного возраста
Аннотация
Аннотация. Цель исследования: установление тенденций изменения показателей физической подготовленности в кондиционной сфере учащейся молодежи в ХХ в. и первых двух десятилетиях ХХI в. Методика и организация исследования: анализ литературных источников ученых разных стран мира. Результаты исследования. До середины 80-х гг. ХХ в. установлены положительные секулярные тренды, свидетельствующие об улучшении кондиционной подготовленности – повышении силовых, скоростных, скоростно-силовых, способностей к выносливости и гибкости – детей от 7 до 18 лет разных популяционных групп обоих полов. Начиная примерно с середины
80-х гг. прошлого века, сопоставление показателей разных кондиционных способностей детей школьного возраста в сравнении со сверстниками конца ХХ в. и первых двух десятилетий ХХI в. в разных странах показало отчетливое их снижение – регресс. Причем ухудшение результатов затрагивает все возрастно-половые группы. Наряду с усилением регресса физической (кондиционной) подготовленности выявлено также увеличение расхождения между физическим (соматическим) и моторным развитием современных детей, подростков и молодежи. Заключение. Основной причиной заметного или даже резкого ухудшения показателей кондиционной подготовленности все без исключения авторы называют значительное ограничение двигательной активности школьников, произошедшее из-за постоянно нарастающего технологического прогресса и всеобщей компьютеризации. Неблагоприятный тренд (регресс) в изменении кондиционной подготовленности по мнению специалистов можно остановить тогда, когда само общество и особенно юные граждане возьмут вопросы своего «положительного здоровья» в свои руки, а в школах будут созданы условия для самообразования и самоконтроля за индивидуальным уровнем физической подготовленности вплоть до глубокой старости.
Литература
1. Волокитина Т.В., Лукманова Н.Б., Сафонова О.А. Характеристика физического состояния детей 7–9 лет с разным уровнем физической подготовленности (лонгитюдное исследование). Вестник Поморского университета. Серия: Естественные науки. 2001. № 1. С. 38–44. [Volokitina T.V., Lukmanova N.B., Safonova O.A. [Characteristics of the Physical Condition of Children 7–9 Years Old with Different Levels of Physical Fitness (Longitudinal Study)]. Vestnik Pomorskogo universiteta. Seriya: Estestvennyye nauki [Bulletin of the Pomor University. Series. Natural Sciences], 2001, no. 1, pp. 38–44. (in Russ.)]
2. Жданова О.А., Стахурлова Л.И., Гурович О.В. Показатели динамометрии школьников Воронежской области. Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук. 2015. № 6 (2). С. 140–143. [Zhdanova O.A., Stakhurlova L.I., Gurovich O.V. [Indicators of Dynamometry of Schoolchildren of the Voronezh Region]. Aktual’nyye problemy gumanitarnykh i estestvennykh nauk [Actual Problems of the Humanities and Natural Sciences], 2015, no. 6 (2), pp. 140–143. (in Russ.)]
3. Инглик Т.Н., Чернявская Н.М., Айбазова Л.Б. Изучение уровня физической подготовленности школьников начальных классов. Современные проблемы науки и образования. 2016. № 6. С. 340–343. [Inglik T.N., Chernyavskaya N.M., Aibazova L.B. [The Study of the Level of Physical Fitness of Primary School Students]. Sovremennyye problemy nauki i obrazovaniya [Modern Problems of Science and Education], 2016, no. 6, pp. 340–343. (in Russ.)]
4. Лигута В.Ф., Лигута А.В. Физическая подготовленность городских и сельских школь-ниц Хабаровского края. Проблемы современного педагогического образования. Сер. Педагогики и психология. Сб. статей. Ялта: РИО ГПА. 2016. Вып. 51. Ч. 5. С. 228–237. [Liguta V.F., Liguta A.V. [Physical Fitness of Urban and Rural Schoolgirls of the Khabarovsk Territory]. Problemy sovremennogo pedagogicheskogo obrazovaniya. Teriya Pedagogika i psikhologiya [Problems of Modern Pedagogical Education. Series Pedagogy and Psychology. Sat. Articles], 2016, iss. 51, ch. 5, pp. 228–237. (in Russ.)]
5. Синявский Н.И., Китайкина Н.А. Мониторинг физической подготовленности и здоровья школьников Среднего Приобья. Успехи современного естествознания. 2009. № 3. С. 62–63. [Sinyavsky N.I., Kitaykina N.A. [Monitoring of Physical Fitness and Health of Schoolchildren in the Middle Ob Region]. Uspekhi sovremennogo estestvoznaniya [Successes of Modern Natural Sciences], 2009, no. 3, pp. 62–63. (in Russ.)]
6. Суворова А.В., Якубова И.Ш., Иванова Н.П. Гигиена учебного процесса и состояние здоровья школьников при блочно-модульном обучении: моногр. СПб.: Изд-во СЗГМУ им. И.И. Мечникова, 2014. 160 с. [Suvorova A.V., Yakubova I.Sh., Ivanova N.P. Gigiyena uchebnogo protsessa i sostoyaniye zdorov’ya shkol’nikov pri blochno-modul’nom obuchenii: monografiya [Hygiene of the Educational Process and the State of Health of Schoolchildren in Block-Modular Education]. St. Petersburg, North-Western State Medical University named after I.I. Mechnikova Publ., 2014. 160 p.]
7. Юречко О.В. Физическое развитие и физическая подготовленность в системе мониторинга состояния физического здоровья школьников. Педагогические науки. 2012. № 3. С. 324–327. [Yurechko O.V. [Physical Development and Physical Fitness in the System of Monitoring the State of Physical Health of Schoolchildren]. Pedagogicheskiye nauki [Pedagogical Sciences], 2012, no. 3, pp. 324–327. (in Russ.)]
8. Aaberge K., Mamen A. A Comparative Study of Fitness Levels among Norwegian Youth in 1988 and 2001. Sports (Basel), vol. 7 (2), 2019, pp. 50–68. Pablished online. DOI: 10.3390/sports7020050
9. Ao D., Wu F., Yun C-F., Zheng X-Y. Trends in Physical Fitness among 12-Year-Old Children in Urban and Rurar Areas during the Social Transformation Period in China. Journal of Adolescent Health, 2019, vol. 64 (2), pp. 250–257. DOI: 10.1016/j.jadohealth.2018.08.021
10. Bös K., Ludwig G., Ludwig B., Mechling H. Dimensionen Sportmotorischer Leistungen im Längsschnit. Koordinative Fähigkeiten – koordinative Kompetenz. Kassel: Uni. Bibliothek, 2002, pp. 50–58.
11. Bös K., Schmidt W., Hartmann-Tews I., Brettschneider W.D. Motorische Leistungsfähigkeit von Kindern und Jugendlichen. Erster Deutscher Kinder – und Jugendsportbericht. Schorndorf: Hofmann, 2003, pp. 85–107.
12. Brettschneider W.-D. Efekty Psychologiczne i Korzyści Społeczne Zaangażowania w Sport i Aktywność Fizyczną. Implikacje dla wych. Fiz. Swiatowy Kongres Wych. Fiz. Berlin, 3–5 listopada 1999. Wroclaw: AWF, pp. 61–66.
13. Bronikowski M. Dydaktyka Wychowania Fizycznego, Fizjoterapii i Sportu. Poznań: AWF, 2012. 328 р.
14. Chanchayeva E.A., Aizman R.I., Sidorov S.S. et al. Modern Trends of the Development of Primary School-Aged Children (Literature Review). Acta Biomedica Scientifica, 2019, vol. 4, no. 1, pp. 59–65. DOI: 10.29413/ABS.2019-4.1.9
15. Cohen D.D., Voss C., Taylor M.J.D. et al. Ten-Year Secular Changes in Muscular Fitness in English Children. Acta Paediatrica, 2011, vol. 100, no. 10, pp. 175–177. DOI: 10.1111/j.1651-2227.2011.02318.x
16. Crasselt W. et. al. Physische Entwicklung der Jungen Generation. Berlin: Sportverlag, 1990. 221 р.
17. Crasselt W. Zur Körperlichen Entwicklung der Schuljugend in der DDR. Leipzig: Johan-Ambrosius Barth, 1985, pp. 2–78.
18. Crasselt W. Entwicklung der Körperlich-Sportlichen Leistungsfähigkeit von Kindern und Jugen-dlichen im Zeitraum 1981 bis 1991. Rostock J., Zimmermann K. (Eds.) Theorie und Empirie Sportmotorischer Fähigkeiten. Chemnitz: TU-Druk, 1998, pp. 50–58.
19. Dobosz J. Rozwój, Sprawność i Wydolność Fizyczna Dzieci i Młodzieży w Polsce. Warszawa: NCBKF, AWF, 2017. 114 р.
20. Dobosz J., Mayorga-Vega D., Viciana J. Percentile Values of Physical Fitness Levels Among Polish Children Aged 7 to 19 Years – a Population-Based Study. Central European Journal of Public Health, 2015, vol. 23, no. 4, pp. 340–351. DOI: 10.21101/cejph.a4153
21. Dollman J., Olds T., Norton K., Stuart D. The Evolution of Fitness and Fatness in 10–11-year-old Australian Schochildren: Changes in Distributional Characteristics between 1985 and 1997. Pediatric Exercise Science, 1999, vol. 11, pp. 108–121. DOI: 10.1123/pes.11.2.108
22. Dordel S. Kindheit Heute: Veränderte Lebensbedingungen = Reduzierte Motorische Leistung-sfähigkeit? Sportunterricht, 2000, vol. 49 (11), pp. 340–349.
23. Dos Santos F.K., Prista A., Thayse Natacha Queiroz T.N. et al. Secular Trends in Physical Fitness of Mozambican School-Agen Children and Adolescents. American Journal of Human Biology, 2015, vol. 27, pp. 201–206. DOI: 10.1002/ajhb.22638
24. Drenowatz C., Hinterkörner F., Greier K. Physical Fitness in Upper Austrian Children living in Urban and Rurar Areas:A Cross-Sectional Analysis with More Than 18, 000 Children. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2010, vol. 17 (3), p. 1045. DOI: 10.3390/ijerph17031045
25. Duvigneaud N., Wijndaele K., Matton L. et al. Trends in Fysieke Fitheid van de Vlaamse Jeugd. Moet er nog Sport Zijn? Sport, Beweging en Gezondheid in Vlanderen 2002–2006. Ant-werpen: F&G Partners, 2006, pp. 85–95.
26. Dyrstag S.M., Berg T., Tjelta L.I. Secular Trends in Aerobic Fitness Performance in a Cohort of Norwegian Adolesctnts. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 2012, vol. 22, pp. 822–827. DOI: 10.1111/j.1600-0838.2011.01315.x
27. Ferrari G.L., Rodrigues Matsudo V.K., Fisberg M. Changes in Physical Fitness and Nutritional Status of Schoolchildren in a Period of 30 Years (1980–2010). Revista Paulista de Pediatria, 2015, vol. 33 (4), pp. 415–422. DOI: 10.1016/j.rpp.2015.03.008
28. Follig-Albers M. Kindheit im Prozess der Modernisierung und Induvidualisierung. Hommel H., Hopf H. (Eds.) Kinder in der Leichtathletik. Darmstadt: Reinheimer, 1997, pp. 15–29.
29. Fox K. The Physical Self. From Motivation to Well-Being. Champaign IL: Human Kinetics, 1997. 278 p.
30. Hirtz P. Phänomene der Motorischen Entwicklung des Menschen. Menschen: Hofman-Verl. Schorndorf, 2007. 270 р.
31. Hirtz P., Arndt H.J., Holtz D. et al. Koordinative Fähigkeiten im Schulsport. Berlin: Volk und Wissen Verlag, 1985. 152 р.
32. Hirtz P. Motor Research and School Sport. Blaser P. (Ed.) Sport Kinetics 97. Hamburg: Czwalina, 1997, pp. 147–150.
33. Hirtz P. Vielfalt und Reichtum der Individualentwicklung – die Motorische Ontogenese. Hirtz P., Kirchner G., Pöhlmann R. (Eds.) Sportmotorik – Grundlagen, Anwendungen und Grenzgebiete. Kassel: Gesamthochschul – Verlag, 1994, pp. 207–231.
34. Hirtz P. Zur Interindividuellen Variabilitat der Motorischen Entwicklung. Krug J., Hartmann C. (Eds.) Praxisorientierte Bewegungslehre als Angewandte Sportmotorik. Sankt Augustin: Akademia, 1998, pp. 95–106.
35. Huotari P., Nupponen H., Laakso L., Kujala U. Secular Trends in Aerobic Fitness Performance in 13–18-year-old Adolescents from 1976 to 2001. British Journal of Sports Medicine, 2010, vol. 44, pp. 968–972. DOI: DOI: 10.1136/bjsm.2008.055913
36. Ignasiak Z., Sławińska T., Malina R.M. Short Term Secular Change in Body Size and Physical Fitness of Youth 7–15 Years in Southwestern Poland: 2001–2002 and 2010–2011. Anthropological Review, 2016, vol. 79 (3), pp. 311–329. DOI: 10.1515/anre-2016-0023
37. Issurin V., Yessis Dr.M. Principles and Basics of Advanced Athletic Training. Michigan: Ultimate Athlete Concepts, 2008, pp. 85–120.
38. Januszewski J., Mleczko E. Długookresowe Tendencje Zmian Sprawności Fizycznej Ujętej w Konwencji Zdrowia w Świetle Wyników ich Ewaluacji z Wykorzystaniem Skali Tenowej. Antropomotoryka, 2012, vol. 57, pp. 89–101.
39. Jürimäe T., Volbekiene V., Jürimäe J., Tomkinson G. Changes in Eurofit Test Performance of Estonian and Lithuanian Children and Adolescents (1992–2002). Pediatric Fitness. Secular Trends and Geographic Variability. Sports Science and Medicine. Basel, Karger. 2007, vol. 50, pp. 129–142. DOI: 10.1159/000101356
40. Kemm J., Close A. Health Promotion. Teory and Practice. London: Palgrave Macmillan, 1995, pp. 2–42. DOI: 10.1007/978-1-349-12971-3
41. Kozieł S., Nowak-Szczepańska N., Gomuła A. Antropologiczne Badania Dzieci i Młodzieży w Polsce w Latach 1966–2012. Zmiany sekularne i różnicowanie społeczne. Wrocław: Oficyna Wydawnicza: Arboretum, 2014. 165 р.
42. Lewis N., Dollmanb J., Dalea M. et al. Trends in Physical Activity Behaviours and Attitudes Among South Australian youth between 1985 and 2004. Journal of Science and Medicine in Sport, 2001, vol. 10, pp. 418–427. DOI: 10.1016/j.jsams.2006.10.005
43. Macfarlane D.J., Tomkinson G.R. Evolution and Variability in Fitness Test Performance of Asian Children and Adolescents. Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 143–167. DOI: 10.1159/000101358
44. Malina R.M. Physical Fitness of Children and Adolescents in the United States: Status and Secular Change. Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 67–90. DOI: 10.1159/000101076
45. Malina R.M., Bouchard C. Growth, Maturation, and Physical Activity. Champaign, IL: Human Kinetics, 1991. 400 p.
46. Malina R.M., Bouchard C., Baror O. Growth, Maturation, and Physical Activity. 2nd edition. Champaign: Human Kinetics, 2004. 712 p. DOI: 10.5040/9781492596837
47. Maszczak T. Physical Conditio of School youth in the Light of Population Research. Physical Activity and Health, 2017, vol. 12, pp. 63–68.
48. Mekota K. Die Forschungsabsichten und Einige Forschungsergebnisse der Motorischen Leistungsfähigkeit der Mittel – und Hochschuljugend in der Tschechoslowakei. Gumnica, 1992, vol. 22, pp. 39–53.
49. Moliner-Urdiales D., Ruiz J.R., Ortega F.B. Secular Trends in Health-Related Physical Fitness in Spanish Adolescents: The Avena and HELENA Studies. Journal of Science and Medicine in Sport, 2010, vol. 13 (6), pp. 584–588. DOI: 10.1016/j.jsams.2010.03.004
50. Moravec R., Kampmiller T., Sedlaček J. Physique and Motor Fitness of the Slovak School youth. Slovak Scientific Society for Physical Education and Sports. Bratislava, 1996. 96 p.
51. Nishijima T., Kokudo S., Ohsawa S. Changes Over the years in Physical and Motor Ability in Japanese youth in 1964–1997. International Journal of Sport and Health Science, 2003, vol. 1, pp. 164–170. DOI: 10.5432/ijshs.1.164
52. Nowacka-Dobosz S. Urbanizacyjne Różnice w Rozwoju Somatycznym i Motorycznym Młodzieży Szkolnej. Wychowanie Fizyczne i Sport, 2006, vol. 50 (1), pp. 37–44.
53. O'Keeffe B.T., Donncha C.M., Purtill H., Donnelly A.E. Profiling the Health-Related Physical Fitness of Irish Adolescents: A School-Level Sociodemographic Divide. PLoS One, 2020, vol. 15 (6), e0235293. DOI: DOI: 10.1371/journal.pone.0235293
54. Kasa J. Körperliche Entwicklung und Bewegungsleistung der 7-bis 18-jahrigen Kinder und Jugenlichen in der Slowakei. Osinski W., Starosta W. (Eds.) Procedering of the 3rd Internationale Conference Sport Kinetics 93, 1994, pp. 639–650.
55. Osiński W. Teoria Wychowania Fizycznego. Poznań: AWF, 2011. 411 р.
56. Pospiech J. Jakość Europejskiego Wychowania Fizycznego w Świetle Badań. Racibórz: PWSZ, 2006. 206 р.
57. Przewęda R. Zmiany Kondycji Fizycznej Polskiej Młodzieży w Ciągu Ostatnich Dekad. Ecologiae et Bioethicae, 2009, vol. 7, pp. 57–71.
58. Przewęda R., Dobosz J. Kondycja Fizyczna Młodzieży Polskiej. Studia i Monografie. Warszawa: Akademia Wych. Fiz, 2003. 180 р.
59. Przewęda R., Trześniowski R. Sprawność Fizyczna Polskiej Młodzieży w Świetle Badań z 1989 Roku. Studia i Monografie. Warszawa: AWF, 1996, pp. 3–92.
60. Raczek J. Etwicklungsveranderungen der Motorischen Leistungsfähigkeit der Schuljugend in drei Jahrzehnten (1965–1995). Sportwissenschaft, 2002, vol. 32, pp. 201–213.
61. Raczek J., Chytrackova J., Kohoutek M. The Tendencies of Change in Motor Fitness in the School Population of Upper Silesia. Prag: Charles University, 1995, pp. 369–373.
62. Raczek J. Tendencje Przemian w Rozwoju Sprawnosci Motorycznej Populacji Szkolnej. Motorycznosc Dzieci i Mlodziezy Aspekty Teoretyczne Oraz imPlikacje Metodologiczne. AWF Katowice, 1986, cz. II, pp. 257–264.
63. Rusch H., Irrgang W. Aufschwung oder Abschwung? Verandert sich die korperliche Leistungsfahigkeiten von Kindern und Jugendlichen oder nicht? Haltung und Bewegung, 2002, vol. 22, pp. 5–10.
64. Rutkowska E. Aktywność Fizyczna w Medycynie Holistycznej. Wychowanie Fizyczne i Sport, 2004, vol. 48, pp. 175–180.
65. Saczuk J. Rozwój Morfofunkcionalny Dzieci i Młodzieży ze Wschodniej Polski w Okresie Transformacji Ustrojowej. Biała Podlaska: WWFiS w Białej Podlaskiej, 2018. 164 р.
66. Saczuk J. Trendy Sekularne i Gradienty Społeczne w Rozwoju Biologicznym Dzieci i Młodzieży ze Wschodniej Polski na tle Zmian Środowiskowych w Latach 1986–2006. Biała Podlaska: WWFiS Monografie i Opracowania, 2011. 187 р.
67. Santos C., Bustamante A., Vasconcelos O. et al. Stunting and Physical Fitness. The Peruvian Health and Optimist Growth Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2020, vol. 17 (10), p. 3440. DOI: 10.3390/ijerph17103440
68. Schiotz C. Massenuntersuchung uber die sportliche Leistungsfähigkeiten von Knaben und Mädchen an hoheren Schulen. Berlin, 1929, pp. 2–56.
69. Smopokos E., Linardakis M., Papadaki A. et al. Secular Trends in Fitness, Moderate-to-Vigorous Physical Activity, and TV-Viewing Among First Grade School Children of Crete, Greece between 1992/93 and 2006/07. Journal of Science and Medicine in Sport, 2012, vol. 15, pp. 129–135. DOI: 10.1016/j.jsams.2011.08.006
70. Stemmler R. Die Entwicklung einer Punkttabelle fur die Leichathletik im Kinder- und Jgendalter. Theorie und Praxis der Korperkuktur, 1962, no. 11, pp. 936–939.
71. Tokmakidis A., Christodulos D., Savvas P. Fitness Levels of Greek Primary Schoolchildren in Relationschip to Overweight and Obesity. European Journal Pediatrics, 2006, vol. 165, pp. 867–874. DOI: 10.1007/s00431-006-0176-2
72. Tomkinson G.R. Global Changes in Anaerobic Fitness Test Performance of Children and Adolescents (1958–2003). Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 2007, vol. 17 (5),
pp. 497–507. DOI: 10.1111/j.1600-0838.2006.00569.x
73. Tomkinson G.R., Annandales M., Ferrar K. Abstract 13498: Global Changes in Cardiovascular Endurance of Children and Youth Since 1964: Systematic Analysis of 25 Million Fitness Test Results from 28 Countries, 2013.
74. Tomkinson G.R., Olds T. Secular Changes in Aerobic Fitness Test Performance of Australasian Children and Adolescents. Journal of Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 168–182. DOI: 10.1159/000101361
75. Tomkinson G.R., Olds T. Secular Changes in Pediatric Aerobic Fitness Test Performance: the Global Picture. Journal of Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 46–66. DOI: 10.1159/000101075
76. Tomkinson G.R., Carver K.D., Atkinson F. et al. European Normative Values for Physical Fitness in Children and Adolescents Aged 9–17 Years: Results from 2.779.165 Eurofit Performances Representing 30 Countries. British Journal of Sports Medicine, 2018, vol. 52 (22), pp. 1445–1456. DOI: 10.1136/bjsports-2017-098253
77. Tomkinson G.R., Lang J.J., Tremblay M.S. et al. International Normative 20 m Shuttle Run Values from 1.142.026 Children and Yiuth Representing 50 Countries. British Journal of Sports Medicine, 2017, vol. 51 (21), pp. 1545–1554. DOI: 10.1136/bjsports-2016-095987
78. Tomkinson G.R., Macfarlane D., Noi S. et al. Temporal Changes in Long-Distance Running Performance of Asian Children between 1964 and 2009. Sports Medicine, 2012, vol. 42, pp. 267–279. DOI: 10.2165/11599160-000000000-00000
79. Tomkinson G.R., Olds T.S., Kang S.J., Kim D.Y. Secular Trends in the Aerobic Fitness Test Performance and Body Mass Index of Korean Children and Adolescents (1968–2000). International Journal of Sports Medicine, 2007, vol. 28 (4), pp. 314–320. DOI: 10.1055/s-2006-924357
80. Tremblay M.S., Shields M., Laviolette M. et al. Fitness of Canadien Children and Youth: Results from the 2007–2009 Canadien Health Measures Survey. Health Reports, 2010, vol. 21 (1), pp. 7–11.
81. Venckunas T., Emeljanovas A., Mieziene B., Volbekiene V. Secular Trends in Physical Fitness and Body Size in Lithuanian Children and Adolescents between 1992 and 2012. Journal of Epidemiology & Community Health, 2017, vol. 71, pp. 181–187. DOI: 10.1136/jech-2016-207307
82. Wang Y., Monteiro C., Popkin B.M. Trends of Obesity and Underweight in Older Children and Adolescents in the United States, Brazil, China, and Russia. The American Journal of Clinical Nutrition, 2002, vol. 75, pp. 971–977. DOI: 10.1093/ajcn/75.6.971
83. Westerstahl M., Barnekow-Bergkvist M., Hedberg G., Jansson E. Secular Trends in Body Dimensions and Physical Fitness Among Adolescents in Sweden from 1974 to 1995. Scandinavi-an Journal of Medicine and Science in Sports, 2003, vol. 13, pp. 128–137. DOI: 10.1034/j.1600-0838.2003.10274.x
84. Wilczewski A. Czy Dystanse Środowiskowe Ulegają Zmianie? Biała Podlaska: WWFiS, 2013. 347 р.
85. Wilczewski A. Środowiskowe i Społeczne Uwarunkowania Zmian w Rozwoju Biologicznym Dzieci i Młodzieży Wiejskiej w Latach 1980–2000. Studia i Monografie. Warszawa: AWF, 2005. 317 р.
2. Жданова О.А., Стахурлова Л.И., Гурович О.В. Показатели динамометрии школьников Воронежской области. Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук. 2015. № 6 (2). С. 140–143. [Zhdanova O.A., Stakhurlova L.I., Gurovich O.V. [Indicators of Dynamometry of Schoolchildren of the Voronezh Region]. Aktual’nyye problemy gumanitarnykh i estestvennykh nauk [Actual Problems of the Humanities and Natural Sciences], 2015, no. 6 (2), pp. 140–143. (in Russ.)]
3. Инглик Т.Н., Чернявская Н.М., Айбазова Л.Б. Изучение уровня физической подготовленности школьников начальных классов. Современные проблемы науки и образования. 2016. № 6. С. 340–343. [Inglik T.N., Chernyavskaya N.M., Aibazova L.B. [The Study of the Level of Physical Fitness of Primary School Students]. Sovremennyye problemy nauki i obrazovaniya [Modern Problems of Science and Education], 2016, no. 6, pp. 340–343. (in Russ.)]
4. Лигута В.Ф., Лигута А.В. Физическая подготовленность городских и сельских школь-ниц Хабаровского края. Проблемы современного педагогического образования. Сер. Педагогики и психология. Сб. статей. Ялта: РИО ГПА. 2016. Вып. 51. Ч. 5. С. 228–237. [Liguta V.F., Liguta A.V. [Physical Fitness of Urban and Rural Schoolgirls of the Khabarovsk Territory]. Problemy sovremennogo pedagogicheskogo obrazovaniya. Teriya Pedagogika i psikhologiya [Problems of Modern Pedagogical Education. Series Pedagogy and Psychology. Sat. Articles], 2016, iss. 51, ch. 5, pp. 228–237. (in Russ.)]
5. Синявский Н.И., Китайкина Н.А. Мониторинг физической подготовленности и здоровья школьников Среднего Приобья. Успехи современного естествознания. 2009. № 3. С. 62–63. [Sinyavsky N.I., Kitaykina N.A. [Monitoring of Physical Fitness and Health of Schoolchildren in the Middle Ob Region]. Uspekhi sovremennogo estestvoznaniya [Successes of Modern Natural Sciences], 2009, no. 3, pp. 62–63. (in Russ.)]
6. Суворова А.В., Якубова И.Ш., Иванова Н.П. Гигиена учебного процесса и состояние здоровья школьников при блочно-модульном обучении: моногр. СПб.: Изд-во СЗГМУ им. И.И. Мечникова, 2014. 160 с. [Suvorova A.V., Yakubova I.Sh., Ivanova N.P. Gigiyena uchebnogo protsessa i sostoyaniye zdorov’ya shkol’nikov pri blochno-modul’nom obuchenii: monografiya [Hygiene of the Educational Process and the State of Health of Schoolchildren in Block-Modular Education]. St. Petersburg, North-Western State Medical University named after I.I. Mechnikova Publ., 2014. 160 p.]
7. Юречко О.В. Физическое развитие и физическая подготовленность в системе мониторинга состояния физического здоровья школьников. Педагогические науки. 2012. № 3. С. 324–327. [Yurechko O.V. [Physical Development and Physical Fitness in the System of Monitoring the State of Physical Health of Schoolchildren]. Pedagogicheskiye nauki [Pedagogical Sciences], 2012, no. 3, pp. 324–327. (in Russ.)]
8. Aaberge K., Mamen A. A Comparative Study of Fitness Levels among Norwegian Youth in 1988 and 2001. Sports (Basel), vol. 7 (2), 2019, pp. 50–68. Pablished online. DOI: 10.3390/sports7020050
9. Ao D., Wu F., Yun C-F., Zheng X-Y. Trends in Physical Fitness among 12-Year-Old Children in Urban and Rurar Areas during the Social Transformation Period in China. Journal of Adolescent Health, 2019, vol. 64 (2), pp. 250–257. DOI: 10.1016/j.jadohealth.2018.08.021
10. Bös K., Ludwig G., Ludwig B., Mechling H. Dimensionen Sportmotorischer Leistungen im Längsschnit. Koordinative Fähigkeiten – koordinative Kompetenz. Kassel: Uni. Bibliothek, 2002, pp. 50–58.
11. Bös K., Schmidt W., Hartmann-Tews I., Brettschneider W.D. Motorische Leistungsfähigkeit von Kindern und Jugendlichen. Erster Deutscher Kinder – und Jugendsportbericht. Schorndorf: Hofmann, 2003, pp. 85–107.
12. Brettschneider W.-D. Efekty Psychologiczne i Korzyści Społeczne Zaangażowania w Sport i Aktywność Fizyczną. Implikacje dla wych. Fiz. Swiatowy Kongres Wych. Fiz. Berlin, 3–5 listopada 1999. Wroclaw: AWF, pp. 61–66.
13. Bronikowski M. Dydaktyka Wychowania Fizycznego, Fizjoterapii i Sportu. Poznań: AWF, 2012. 328 р.
14. Chanchayeva E.A., Aizman R.I., Sidorov S.S. et al. Modern Trends of the Development of Primary School-Aged Children (Literature Review). Acta Biomedica Scientifica, 2019, vol. 4, no. 1, pp. 59–65. DOI: 10.29413/ABS.2019-4.1.9
15. Cohen D.D., Voss C., Taylor M.J.D. et al. Ten-Year Secular Changes in Muscular Fitness in English Children. Acta Paediatrica, 2011, vol. 100, no. 10, pp. 175–177. DOI: 10.1111/j.1651-2227.2011.02318.x
16. Crasselt W. et. al. Physische Entwicklung der Jungen Generation. Berlin: Sportverlag, 1990. 221 р.
17. Crasselt W. Zur Körperlichen Entwicklung der Schuljugend in der DDR. Leipzig: Johan-Ambrosius Barth, 1985, pp. 2–78.
18. Crasselt W. Entwicklung der Körperlich-Sportlichen Leistungsfähigkeit von Kindern und Jugen-dlichen im Zeitraum 1981 bis 1991. Rostock J., Zimmermann K. (Eds.) Theorie und Empirie Sportmotorischer Fähigkeiten. Chemnitz: TU-Druk, 1998, pp. 50–58.
19. Dobosz J. Rozwój, Sprawność i Wydolność Fizyczna Dzieci i Młodzieży w Polsce. Warszawa: NCBKF, AWF, 2017. 114 р.
20. Dobosz J., Mayorga-Vega D., Viciana J. Percentile Values of Physical Fitness Levels Among Polish Children Aged 7 to 19 Years – a Population-Based Study. Central European Journal of Public Health, 2015, vol. 23, no. 4, pp. 340–351. DOI: 10.21101/cejph.a4153
21. Dollman J., Olds T., Norton K., Stuart D. The Evolution of Fitness and Fatness in 10–11-year-old Australian Schochildren: Changes in Distributional Characteristics between 1985 and 1997. Pediatric Exercise Science, 1999, vol. 11, pp. 108–121. DOI: 10.1123/pes.11.2.108
22. Dordel S. Kindheit Heute: Veränderte Lebensbedingungen = Reduzierte Motorische Leistung-sfähigkeit? Sportunterricht, 2000, vol. 49 (11), pp. 340–349.
23. Dos Santos F.K., Prista A., Thayse Natacha Queiroz T.N. et al. Secular Trends in Physical Fitness of Mozambican School-Agen Children and Adolescents. American Journal of Human Biology, 2015, vol. 27, pp. 201–206. DOI: 10.1002/ajhb.22638
24. Drenowatz C., Hinterkörner F., Greier K. Physical Fitness in Upper Austrian Children living in Urban and Rurar Areas:A Cross-Sectional Analysis with More Than 18, 000 Children. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2010, vol. 17 (3), p. 1045. DOI: 10.3390/ijerph17031045
25. Duvigneaud N., Wijndaele K., Matton L. et al. Trends in Fysieke Fitheid van de Vlaamse Jeugd. Moet er nog Sport Zijn? Sport, Beweging en Gezondheid in Vlanderen 2002–2006. Ant-werpen: F&G Partners, 2006, pp. 85–95.
26. Dyrstag S.M., Berg T., Tjelta L.I. Secular Trends in Aerobic Fitness Performance in a Cohort of Norwegian Adolesctnts. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 2012, vol. 22, pp. 822–827. DOI: 10.1111/j.1600-0838.2011.01315.x
27. Ferrari G.L., Rodrigues Matsudo V.K., Fisberg M. Changes in Physical Fitness and Nutritional Status of Schoolchildren in a Period of 30 Years (1980–2010). Revista Paulista de Pediatria, 2015, vol. 33 (4), pp. 415–422. DOI: 10.1016/j.rpp.2015.03.008
28. Follig-Albers M. Kindheit im Prozess der Modernisierung und Induvidualisierung. Hommel H., Hopf H. (Eds.) Kinder in der Leichtathletik. Darmstadt: Reinheimer, 1997, pp. 15–29.
29. Fox K. The Physical Self. From Motivation to Well-Being. Champaign IL: Human Kinetics, 1997. 278 p.
30. Hirtz P. Phänomene der Motorischen Entwicklung des Menschen. Menschen: Hofman-Verl. Schorndorf, 2007. 270 р.
31. Hirtz P., Arndt H.J., Holtz D. et al. Koordinative Fähigkeiten im Schulsport. Berlin: Volk und Wissen Verlag, 1985. 152 р.
32. Hirtz P. Motor Research and School Sport. Blaser P. (Ed.) Sport Kinetics 97. Hamburg: Czwalina, 1997, pp. 147–150.
33. Hirtz P. Vielfalt und Reichtum der Individualentwicklung – die Motorische Ontogenese. Hirtz P., Kirchner G., Pöhlmann R. (Eds.) Sportmotorik – Grundlagen, Anwendungen und Grenzgebiete. Kassel: Gesamthochschul – Verlag, 1994, pp. 207–231.
34. Hirtz P. Zur Interindividuellen Variabilitat der Motorischen Entwicklung. Krug J., Hartmann C. (Eds.) Praxisorientierte Bewegungslehre als Angewandte Sportmotorik. Sankt Augustin: Akademia, 1998, pp. 95–106.
35. Huotari P., Nupponen H., Laakso L., Kujala U. Secular Trends in Aerobic Fitness Performance in 13–18-year-old Adolescents from 1976 to 2001. British Journal of Sports Medicine, 2010, vol. 44, pp. 968–972. DOI: DOI: 10.1136/bjsm.2008.055913
36. Ignasiak Z., Sławińska T., Malina R.M. Short Term Secular Change in Body Size and Physical Fitness of Youth 7–15 Years in Southwestern Poland: 2001–2002 and 2010–2011. Anthropological Review, 2016, vol. 79 (3), pp. 311–329. DOI: 10.1515/anre-2016-0023
37. Issurin V., Yessis Dr.M. Principles and Basics of Advanced Athletic Training. Michigan: Ultimate Athlete Concepts, 2008, pp. 85–120.
38. Januszewski J., Mleczko E. Długookresowe Tendencje Zmian Sprawności Fizycznej Ujętej w Konwencji Zdrowia w Świetle Wyników ich Ewaluacji z Wykorzystaniem Skali Tenowej. Antropomotoryka, 2012, vol. 57, pp. 89–101.
39. Jürimäe T., Volbekiene V., Jürimäe J., Tomkinson G. Changes in Eurofit Test Performance of Estonian and Lithuanian Children and Adolescents (1992–2002). Pediatric Fitness. Secular Trends and Geographic Variability. Sports Science and Medicine. Basel, Karger. 2007, vol. 50, pp. 129–142. DOI: 10.1159/000101356
40. Kemm J., Close A. Health Promotion. Teory and Practice. London: Palgrave Macmillan, 1995, pp. 2–42. DOI: 10.1007/978-1-349-12971-3
41. Kozieł S., Nowak-Szczepańska N., Gomuła A. Antropologiczne Badania Dzieci i Młodzieży w Polsce w Latach 1966–2012. Zmiany sekularne i różnicowanie społeczne. Wrocław: Oficyna Wydawnicza: Arboretum, 2014. 165 р.
42. Lewis N., Dollmanb J., Dalea M. et al. Trends in Physical Activity Behaviours and Attitudes Among South Australian youth between 1985 and 2004. Journal of Science and Medicine in Sport, 2001, vol. 10, pp. 418–427. DOI: 10.1016/j.jsams.2006.10.005
43. Macfarlane D.J., Tomkinson G.R. Evolution and Variability in Fitness Test Performance of Asian Children and Adolescents. Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 143–167. DOI: 10.1159/000101358
44. Malina R.M. Physical Fitness of Children and Adolescents in the United States: Status and Secular Change. Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 67–90. DOI: 10.1159/000101076
45. Malina R.M., Bouchard C. Growth, Maturation, and Physical Activity. Champaign, IL: Human Kinetics, 1991. 400 p.
46. Malina R.M., Bouchard C., Baror O. Growth, Maturation, and Physical Activity. 2nd edition. Champaign: Human Kinetics, 2004. 712 p. DOI: 10.5040/9781492596837
47. Maszczak T. Physical Conditio of School youth in the Light of Population Research. Physical Activity and Health, 2017, vol. 12, pp. 63–68.
48. Mekota K. Die Forschungsabsichten und Einige Forschungsergebnisse der Motorischen Leistungsfähigkeit der Mittel – und Hochschuljugend in der Tschechoslowakei. Gumnica, 1992, vol. 22, pp. 39–53.
49. Moliner-Urdiales D., Ruiz J.R., Ortega F.B. Secular Trends in Health-Related Physical Fitness in Spanish Adolescents: The Avena and HELENA Studies. Journal of Science and Medicine in Sport, 2010, vol. 13 (6), pp. 584–588. DOI: 10.1016/j.jsams.2010.03.004
50. Moravec R., Kampmiller T., Sedlaček J. Physique and Motor Fitness of the Slovak School youth. Slovak Scientific Society for Physical Education and Sports. Bratislava, 1996. 96 p.
51. Nishijima T., Kokudo S., Ohsawa S. Changes Over the years in Physical and Motor Ability in Japanese youth in 1964–1997. International Journal of Sport and Health Science, 2003, vol. 1, pp. 164–170. DOI: 10.5432/ijshs.1.164
52. Nowacka-Dobosz S. Urbanizacyjne Różnice w Rozwoju Somatycznym i Motorycznym Młodzieży Szkolnej. Wychowanie Fizyczne i Sport, 2006, vol. 50 (1), pp. 37–44.
53. O'Keeffe B.T., Donncha C.M., Purtill H., Donnelly A.E. Profiling the Health-Related Physical Fitness of Irish Adolescents: A School-Level Sociodemographic Divide. PLoS One, 2020, vol. 15 (6), e0235293. DOI: DOI: 10.1371/journal.pone.0235293
54. Kasa J. Körperliche Entwicklung und Bewegungsleistung der 7-bis 18-jahrigen Kinder und Jugenlichen in der Slowakei. Osinski W., Starosta W. (Eds.) Procedering of the 3rd Internationale Conference Sport Kinetics 93, 1994, pp. 639–650.
55. Osiński W. Teoria Wychowania Fizycznego. Poznań: AWF, 2011. 411 р.
56. Pospiech J. Jakość Europejskiego Wychowania Fizycznego w Świetle Badań. Racibórz: PWSZ, 2006. 206 р.
57. Przewęda R. Zmiany Kondycji Fizycznej Polskiej Młodzieży w Ciągu Ostatnich Dekad. Ecologiae et Bioethicae, 2009, vol. 7, pp. 57–71.
58. Przewęda R., Dobosz J. Kondycja Fizyczna Młodzieży Polskiej. Studia i Monografie. Warszawa: Akademia Wych. Fiz, 2003. 180 р.
59. Przewęda R., Trześniowski R. Sprawność Fizyczna Polskiej Młodzieży w Świetle Badań z 1989 Roku. Studia i Monografie. Warszawa: AWF, 1996, pp. 3–92.
60. Raczek J. Etwicklungsveranderungen der Motorischen Leistungsfähigkeit der Schuljugend in drei Jahrzehnten (1965–1995). Sportwissenschaft, 2002, vol. 32, pp. 201–213.
61. Raczek J., Chytrackova J., Kohoutek M. The Tendencies of Change in Motor Fitness in the School Population of Upper Silesia. Prag: Charles University, 1995, pp. 369–373.
62. Raczek J. Tendencje Przemian w Rozwoju Sprawnosci Motorycznej Populacji Szkolnej. Motorycznosc Dzieci i Mlodziezy Aspekty Teoretyczne Oraz imPlikacje Metodologiczne. AWF Katowice, 1986, cz. II, pp. 257–264.
63. Rusch H., Irrgang W. Aufschwung oder Abschwung? Verandert sich die korperliche Leistungsfahigkeiten von Kindern und Jugendlichen oder nicht? Haltung und Bewegung, 2002, vol. 22, pp. 5–10.
64. Rutkowska E. Aktywność Fizyczna w Medycynie Holistycznej. Wychowanie Fizyczne i Sport, 2004, vol. 48, pp. 175–180.
65. Saczuk J. Rozwój Morfofunkcionalny Dzieci i Młodzieży ze Wschodniej Polski w Okresie Transformacji Ustrojowej. Biała Podlaska: WWFiS w Białej Podlaskiej, 2018. 164 р.
66. Saczuk J. Trendy Sekularne i Gradienty Społeczne w Rozwoju Biologicznym Dzieci i Młodzieży ze Wschodniej Polski na tle Zmian Środowiskowych w Latach 1986–2006. Biała Podlaska: WWFiS Monografie i Opracowania, 2011. 187 р.
67. Santos C., Bustamante A., Vasconcelos O. et al. Stunting and Physical Fitness. The Peruvian Health and Optimist Growth Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2020, vol. 17 (10), p. 3440. DOI: 10.3390/ijerph17103440
68. Schiotz C. Massenuntersuchung uber die sportliche Leistungsfähigkeiten von Knaben und Mädchen an hoheren Schulen. Berlin, 1929, pp. 2–56.
69. Smopokos E., Linardakis M., Papadaki A. et al. Secular Trends in Fitness, Moderate-to-Vigorous Physical Activity, and TV-Viewing Among First Grade School Children of Crete, Greece between 1992/93 and 2006/07. Journal of Science and Medicine in Sport, 2012, vol. 15, pp. 129–135. DOI: 10.1016/j.jsams.2011.08.006
70. Stemmler R. Die Entwicklung einer Punkttabelle fur die Leichathletik im Kinder- und Jgendalter. Theorie und Praxis der Korperkuktur, 1962, no. 11, pp. 936–939.
71. Tokmakidis A., Christodulos D., Savvas P. Fitness Levels of Greek Primary Schoolchildren in Relationschip to Overweight and Obesity. European Journal Pediatrics, 2006, vol. 165, pp. 867–874. DOI: 10.1007/s00431-006-0176-2
72. Tomkinson G.R. Global Changes in Anaerobic Fitness Test Performance of Children and Adolescents (1958–2003). Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 2007, vol. 17 (5),
pp. 497–507. DOI: 10.1111/j.1600-0838.2006.00569.x
73. Tomkinson G.R., Annandales M., Ferrar K. Abstract 13498: Global Changes in Cardiovascular Endurance of Children and Youth Since 1964: Systematic Analysis of 25 Million Fitness Test Results from 28 Countries, 2013.
74. Tomkinson G.R., Olds T. Secular Changes in Aerobic Fitness Test Performance of Australasian Children and Adolescents. Journal of Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 168–182. DOI: 10.1159/000101361
75. Tomkinson G.R., Olds T. Secular Changes in Pediatric Aerobic Fitness Test Performance: the Global Picture. Journal of Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 46–66. DOI: 10.1159/000101075
76. Tomkinson G.R., Carver K.D., Atkinson F. et al. European Normative Values for Physical Fitness in Children and Adolescents Aged 9–17 Years: Results from 2.779.165 Eurofit Performances Representing 30 Countries. British Journal of Sports Medicine, 2018, vol. 52 (22), pp. 1445–1456. DOI: 10.1136/bjsports-2017-098253
77. Tomkinson G.R., Lang J.J., Tremblay M.S. et al. International Normative 20 m Shuttle Run Values from 1.142.026 Children and Yiuth Representing 50 Countries. British Journal of Sports Medicine, 2017, vol. 51 (21), pp. 1545–1554. DOI: 10.1136/bjsports-2016-095987
78. Tomkinson G.R., Macfarlane D., Noi S. et al. Temporal Changes in Long-Distance Running Performance of Asian Children between 1964 and 2009. Sports Medicine, 2012, vol. 42, pp. 267–279. DOI: 10.2165/11599160-000000000-00000
79. Tomkinson G.R., Olds T.S., Kang S.J., Kim D.Y. Secular Trends in the Aerobic Fitness Test Performance and Body Mass Index of Korean Children and Adolescents (1968–2000). International Journal of Sports Medicine, 2007, vol. 28 (4), pp. 314–320. DOI: 10.1055/s-2006-924357
80. Tremblay M.S., Shields M., Laviolette M. et al. Fitness of Canadien Children and Youth: Results from the 2007–2009 Canadien Health Measures Survey. Health Reports, 2010, vol. 21 (1), pp. 7–11.
81. Venckunas T., Emeljanovas A., Mieziene B., Volbekiene V. Secular Trends in Physical Fitness and Body Size in Lithuanian Children and Adolescents between 1992 and 2012. Journal of Epidemiology & Community Health, 2017, vol. 71, pp. 181–187. DOI: 10.1136/jech-2016-207307
82. Wang Y., Monteiro C., Popkin B.M. Trends of Obesity and Underweight in Older Children and Adolescents in the United States, Brazil, China, and Russia. The American Journal of Clinical Nutrition, 2002, vol. 75, pp. 971–977. DOI: 10.1093/ajcn/75.6.971
83. Westerstahl M., Barnekow-Bergkvist M., Hedberg G., Jansson E. Secular Trends in Body Dimensions and Physical Fitness Among Adolescents in Sweden from 1974 to 1995. Scandinavi-an Journal of Medicine and Science in Sports, 2003, vol. 13, pp. 128–137. DOI: 10.1034/j.1600-0838.2003.10274.x
84. Wilczewski A. Czy Dystanse Środowiskowe Ulegają Zmianie? Biała Podlaska: WWFiS, 2013. 347 р.
85. Wilczewski A. Środowiskowe i Społeczne Uwarunkowania Zmian w Rozwoju Biologicznym Dzieci i Młodzieży Wiejskiej w Latach 1980–2000. Studia i Monografie. Warszawa: AWF, 2005. 317 р.
2. Жданова О.А., Стахурлова Л.И., Гурович О.В. Показатели динамометрии школьников Воронежской области. Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук. 2015. № 6 (2). С. 140–143. [Zhdanova O.A., Stakhurlova L.I., Gurovich O.V. [Indicators of Dynamometry of Schoolchildren of the Voronezh Region]. Aktual’nyye problemy gumanitarnykh i estestvennykh nauk [Actual Problems of the Humanities and Natural Sciences], 2015, no. 6 (2), pp. 140–143. (in Russ.)]
3. Инглик Т.Н., Чернявская Н.М., Айбазова Л.Б. Изучение уровня физической подготовленности школьников начальных классов. Современные проблемы науки и образования. 2016. № 6. С. 340–343. [Inglik T.N., Chernyavskaya N.M., Aibazova L.B. [The Study of the Level of Physical Fitness of Primary School Students]. Sovremennyye problemy nauki i obrazovaniya [Modern Problems of Science and Education], 2016, no. 6, pp. 340–343. (in Russ.)]
4. Лигута В.Ф., Лигута А.В. Физическая подготовленность городских и сельских школь-ниц Хабаровского края. Проблемы современного педагогического образования. Сер. Педагогики и психология. Сб. статей. Ялта: РИО ГПА. 2016. Вып. 51. Ч. 5. С. 228–237. [Liguta V.F., Liguta A.V. [Physical Fitness of Urban and Rural Schoolgirls of the Khabarovsk Territory]. Problemy sovremennogo pedagogicheskogo obrazovaniya. Teriya Pedagogika i psikhologiya [Problems of Modern Pedagogical Education. Series Pedagogy and Psychology. Sat. Articles], 2016, iss. 51, ch. 5, pp. 228–237. (in Russ.)]
5. Синявский Н.И., Китайкина Н.А. Мониторинг физической подготовленности и здоровья школьников Среднего Приобья. Успехи современного естествознания. 2009. № 3. С. 62–63. [Sinyavsky N.I., Kitaykina N.A. [Monitoring of Physical Fitness and Health of Schoolchildren in the Middle Ob Region]. Uspekhi sovremennogo estestvoznaniya [Successes of Modern Natural Sciences], 2009, no. 3, pp. 62–63. (in Russ.)]
6. Суворова А.В., Якубова И.Ш., Иванова Н.П. Гигиена учебного процесса и состояние здоровья школьников при блочно-модульном обучении: моногр. СПб.: Изд-во СЗГМУ им. И.И. Мечникова, 2014. 160 с. [Suvorova A.V., Yakubova I.Sh., Ivanova N.P. Gigiyena uchebnogo protsessa i sostoyaniye zdorov’ya shkol’nikov pri blochno-modul’nom obuchenii: monografiya [Hygiene of the Educational Process and the State of Health of Schoolchildren in Block-Modular Education]. St. Petersburg, North-Western State Medical University named after I.I. Mechnikova Publ., 2014. 160 p.]
7. Юречко О.В. Физическое развитие и физическая подготовленность в системе мониторинга состояния физического здоровья школьников. Педагогические науки. 2012. № 3. С. 324–327. [Yurechko O.V. [Physical Development and Physical Fitness in the System of Monitoring the State of Physical Health of Schoolchildren]. Pedagogicheskiye nauki [Pedagogical Sciences], 2012, no. 3, pp. 324–327. (in Russ.)]
8. Aaberge K., Mamen A. A Comparative Study of Fitness Levels among Norwegian Youth in 1988 and 2001. Sports (Basel), vol. 7 (2), 2019, pp. 50–68. Pablished online. DOI: 10.3390/sports7020050
9. Ao D., Wu F., Yun C-F., Zheng X-Y. Trends in Physical Fitness among 12-Year-Old Children in Urban and Rurar Areas during the Social Transformation Period in China. Journal of Adolescent Health, 2019, vol. 64 (2), pp. 250–257. DOI: 10.1016/j.jadohealth.2018.08.021
10. Bös K., Ludwig G., Ludwig B., Mechling H. Dimensionen Sportmotorischer Leistungen im Längsschnit. Koordinative Fähigkeiten – koordinative Kompetenz. Kassel: Uni. Bibliothek, 2002, pp. 50–58.
11. Bös K., Schmidt W., Hartmann-Tews I., Brettschneider W.D. Motorische Leistungsfähigkeit von Kindern und Jugendlichen. Erster Deutscher Kinder – und Jugendsportbericht. Schorndorf: Hofmann, 2003, pp. 85–107.
12. Brettschneider W.-D. Efekty Psychologiczne i Korzyści Społeczne Zaangażowania w Sport i Aktywność Fizyczną. Implikacje dla wych. Fiz. Swiatowy Kongres Wych. Fiz. Berlin, 3–5 listopada 1999. Wroclaw: AWF, pp. 61–66.
13. Bronikowski M. Dydaktyka Wychowania Fizycznego, Fizjoterapii i Sportu. Poznań: AWF, 2012. 328 р.
14. Chanchayeva E.A., Aizman R.I., Sidorov S.S. et al. Modern Trends of the Development of Primary School-Aged Children (Literature Review). Acta Biomedica Scientifica, 2019, vol. 4, no. 1, pp. 59–65. DOI: 10.29413/ABS.2019-4.1.9
15. Cohen D.D., Voss C., Taylor M.J.D. et al. Ten-Year Secular Changes in Muscular Fitness in English Children. Acta Paediatrica, 2011, vol. 100, no. 10, pp. 175–177. DOI: 10.1111/j.1651-2227.2011.02318.x
16. Crasselt W. et. al. Physische Entwicklung der Jungen Generation. Berlin: Sportverlag, 1990. 221 р.
17. Crasselt W. Zur Körperlichen Entwicklung der Schuljugend in der DDR. Leipzig: Johan-Ambrosius Barth, 1985, pp. 2–78.
18. Crasselt W. Entwicklung der Körperlich-Sportlichen Leistungsfähigkeit von Kindern und Jugen-dlichen im Zeitraum 1981 bis 1991. Rostock J., Zimmermann K. (Eds.) Theorie und Empirie Sportmotorischer Fähigkeiten. Chemnitz: TU-Druk, 1998, pp. 50–58.
19. Dobosz J. Rozwój, Sprawność i Wydolność Fizyczna Dzieci i Młodzieży w Polsce. Warszawa: NCBKF, AWF, 2017. 114 р.
20. Dobosz J., Mayorga-Vega D., Viciana J. Percentile Values of Physical Fitness Levels Among Polish Children Aged 7 to 19 Years – a Population-Based Study. Central European Journal of Public Health, 2015, vol. 23, no. 4, pp. 340–351. DOI: 10.21101/cejph.a4153
21. Dollman J., Olds T., Norton K., Stuart D. The Evolution of Fitness and Fatness in 10–11-year-old Australian Schochildren: Changes in Distributional Characteristics between 1985 and 1997. Pediatric Exercise Science, 1999, vol. 11, pp. 108–121. DOI: 10.1123/pes.11.2.108
22. Dordel S. Kindheit Heute: Veränderte Lebensbedingungen = Reduzierte Motorische Leistung-sfähigkeit? Sportunterricht, 2000, vol. 49 (11), pp. 340–349.
23. Dos Santos F.K., Prista A., Thayse Natacha Queiroz T.N. et al. Secular Trends in Physical Fitness of Mozambican School-Agen Children and Adolescents. American Journal of Human Biology, 2015, vol. 27, pp. 201–206. DOI: 10.1002/ajhb.22638
24. Drenowatz C., Hinterkörner F., Greier K. Physical Fitness in Upper Austrian Children living in Urban and Rurar Areas:A Cross-Sectional Analysis with More Than 18, 000 Children. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2010, vol. 17 (3), p. 1045. DOI: 10.3390/ijerph17031045
25. Duvigneaud N., Wijndaele K., Matton L. et al. Trends in Fysieke Fitheid van de Vlaamse Jeugd. Moet er nog Sport Zijn? Sport, Beweging en Gezondheid in Vlanderen 2002–2006. Ant-werpen: F&G Partners, 2006, pp. 85–95.
26. Dyrstag S.M., Berg T., Tjelta L.I. Secular Trends in Aerobic Fitness Performance in a Cohort of Norwegian Adolesctnts. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 2012, vol. 22, pp. 822–827. DOI: 10.1111/j.1600-0838.2011.01315.x
27. Ferrari G.L., Rodrigues Matsudo V.K., Fisberg M. Changes in Physical Fitness and Nutritional Status of Schoolchildren in a Period of 30 Years (1980–2010). Revista Paulista de Pediatria, 2015, vol. 33 (4), pp. 415–422. DOI: 10.1016/j.rpp.2015.03.008
28. Follig-Albers M. Kindheit im Prozess der Modernisierung und Induvidualisierung. Hommel H., Hopf H. (Eds.) Kinder in der Leichtathletik. Darmstadt: Reinheimer, 1997, pp. 15–29.
29. Fox K. The Physical Self. From Motivation to Well-Being. Champaign IL: Human Kinetics, 1997. 278 p.
30. Hirtz P. Phänomene der Motorischen Entwicklung des Menschen. Menschen: Hofman-Verl. Schorndorf, 2007. 270 р.
31. Hirtz P., Arndt H.J., Holtz D. et al. Koordinative Fähigkeiten im Schulsport. Berlin: Volk und Wissen Verlag, 1985. 152 р.
32. Hirtz P. Motor Research and School Sport. Blaser P. (Ed.) Sport Kinetics 97. Hamburg: Czwalina, 1997, pp. 147–150.
33. Hirtz P. Vielfalt und Reichtum der Individualentwicklung – die Motorische Ontogenese. Hirtz P., Kirchner G., Pöhlmann R. (Eds.) Sportmotorik – Grundlagen, Anwendungen und Grenzgebiete. Kassel: Gesamthochschul – Verlag, 1994, pp. 207–231.
34. Hirtz P. Zur Interindividuellen Variabilitat der Motorischen Entwicklung. Krug J., Hartmann C. (Eds.) Praxisorientierte Bewegungslehre als Angewandte Sportmotorik. Sankt Augustin: Akademia, 1998, pp. 95–106.
35. Huotari P., Nupponen H., Laakso L., Kujala U. Secular Trends in Aerobic Fitness Performance in 13–18-year-old Adolescents from 1976 to 2001. British Journal of Sports Medicine, 2010, vol. 44, pp. 968–972. DOI: DOI: 10.1136/bjsm.2008.055913
36. Ignasiak Z., Sławińska T., Malina R.M. Short Term Secular Change in Body Size and Physical Fitness of Youth 7–15 Years in Southwestern Poland: 2001–2002 and 2010–2011. Anthropological Review, 2016, vol. 79 (3), pp. 311–329. DOI: 10.1515/anre-2016-0023
37. Issurin V., Yessis Dr.M. Principles and Basics of Advanced Athletic Training. Michigan: Ultimate Athlete Concepts, 2008, pp. 85–120.
38. Januszewski J., Mleczko E. Długookresowe Tendencje Zmian Sprawności Fizycznej Ujętej w Konwencji Zdrowia w Świetle Wyników ich Ewaluacji z Wykorzystaniem Skali Tenowej. Antropomotoryka, 2012, vol. 57, pp. 89–101.
39. Jürimäe T., Volbekiene V., Jürimäe J., Tomkinson G. Changes in Eurofit Test Performance of Estonian and Lithuanian Children and Adolescents (1992–2002). Pediatric Fitness. Secular Trends and Geographic Variability. Sports Science and Medicine. Basel, Karger. 2007, vol. 50, pp. 129–142. DOI: 10.1159/000101356
40. Kemm J., Close A. Health Promotion. Teory and Practice. London: Palgrave Macmillan, 1995, pp. 2–42. DOI: 10.1007/978-1-349-12971-3
41. Kozieł S., Nowak-Szczepańska N., Gomuła A. Antropologiczne Badania Dzieci i Młodzieży w Polsce w Latach 1966–2012. Zmiany sekularne i różnicowanie społeczne. Wrocław: Oficyna Wydawnicza: Arboretum, 2014. 165 р.
42. Lewis N., Dollmanb J., Dalea M. et al. Trends in Physical Activity Behaviours and Attitudes Among South Australian youth between 1985 and 2004. Journal of Science and Medicine in Sport, 2001, vol. 10, pp. 418–427. DOI: 10.1016/j.jsams.2006.10.005
43. Macfarlane D.J., Tomkinson G.R. Evolution and Variability in Fitness Test Performance of Asian Children and Adolescents. Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 143–167. DOI: 10.1159/000101358
44. Malina R.M. Physical Fitness of Children and Adolescents in the United States: Status and Secular Change. Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 67–90. DOI: 10.1159/000101076
45. Malina R.M., Bouchard C. Growth, Maturation, and Physical Activity. Champaign, IL: Human Kinetics, 1991. 400 p.
46. Malina R.M., Bouchard C., Baror O. Growth, Maturation, and Physical Activity. 2nd edition. Champaign: Human Kinetics, 2004. 712 p. DOI: 10.5040/9781492596837
47. Maszczak T. Physical Conditio of School youth in the Light of Population Research. Physical Activity and Health, 2017, vol. 12, pp. 63–68.
48. Mekota K. Die Forschungsabsichten und Einige Forschungsergebnisse der Motorischen Leistungsfähigkeit der Mittel – und Hochschuljugend in der Tschechoslowakei. Gumnica, 1992, vol. 22, pp. 39–53.
49. Moliner-Urdiales D., Ruiz J.R., Ortega F.B. Secular Trends in Health-Related Physical Fitness in Spanish Adolescents: The Avena and HELENA Studies. Journal of Science and Medicine in Sport, 2010, vol. 13 (6), pp. 584–588. DOI: 10.1016/j.jsams.2010.03.004
50. Moravec R., Kampmiller T., Sedlaček J. Physique and Motor Fitness of the Slovak School youth. Slovak Scientific Society for Physical Education and Sports. Bratislava, 1996. 96 p.
51. Nishijima T., Kokudo S., Ohsawa S. Changes Over the years in Physical and Motor Ability in Japanese youth in 1964–1997. International Journal of Sport and Health Science, 2003, vol. 1, pp. 164–170. DOI: 10.5432/ijshs.1.164
52. Nowacka-Dobosz S. Urbanizacyjne Różnice w Rozwoju Somatycznym i Motorycznym Młodzieży Szkolnej. Wychowanie Fizyczne i Sport, 2006, vol. 50 (1), pp. 37–44.
53. O'Keeffe B.T., Donncha C.M., Purtill H., Donnelly A.E. Profiling the Health-Related Physical Fitness of Irish Adolescents: A School-Level Sociodemographic Divide. PLoS One, 2020, vol. 15 (6), e0235293. DOI: DOI: 10.1371/journal.pone.0235293
54. Kasa J. Körperliche Entwicklung und Bewegungsleistung der 7-bis 18-jahrigen Kinder und Jugenlichen in der Slowakei. Osinski W., Starosta W. (Eds.) Procedering of the 3rd Internationale Conference Sport Kinetics 93, 1994, pp. 639–650.
55. Osiński W. Teoria Wychowania Fizycznego. Poznań: AWF, 2011. 411 р.
56. Pospiech J. Jakość Europejskiego Wychowania Fizycznego w Świetle Badań. Racibórz: PWSZ, 2006. 206 р.
57. Przewęda R. Zmiany Kondycji Fizycznej Polskiej Młodzieży w Ciągu Ostatnich Dekad. Ecologiae et Bioethicae, 2009, vol. 7, pp. 57–71.
58. Przewęda R., Dobosz J. Kondycja Fizyczna Młodzieży Polskiej. Studia i Monografie. Warszawa: Akademia Wych. Fiz, 2003. 180 р.
59. Przewęda R., Trześniowski R. Sprawność Fizyczna Polskiej Młodzieży w Świetle Badań z 1989 Roku. Studia i Monografie. Warszawa: AWF, 1996, pp. 3–92.
60. Raczek J. Etwicklungsveranderungen der Motorischen Leistungsfähigkeit der Schuljugend in drei Jahrzehnten (1965–1995). Sportwissenschaft, 2002, vol. 32, pp. 201–213.
61. Raczek J., Chytrackova J., Kohoutek M. The Tendencies of Change in Motor Fitness in the School Population of Upper Silesia. Prag: Charles University, 1995, pp. 369–373.
62. Raczek J. Tendencje Przemian w Rozwoju Sprawnosci Motorycznej Populacji Szkolnej. Motorycznosc Dzieci i Mlodziezy Aspekty Teoretyczne Oraz imPlikacje Metodologiczne. AWF Katowice, 1986, cz. II, pp. 257–264.
63. Rusch H., Irrgang W. Aufschwung oder Abschwung? Verandert sich die korperliche Leistungsfahigkeiten von Kindern und Jugendlichen oder nicht? Haltung und Bewegung, 2002, vol. 22, pp. 5–10.
64. Rutkowska E. Aktywność Fizyczna w Medycynie Holistycznej. Wychowanie Fizyczne i Sport, 2004, vol. 48, pp. 175–180.
65. Saczuk J. Rozwój Morfofunkcionalny Dzieci i Młodzieży ze Wschodniej Polski w Okresie Transformacji Ustrojowej. Biała Podlaska: WWFiS w Białej Podlaskiej, 2018. 164 р.
66. Saczuk J. Trendy Sekularne i Gradienty Społeczne w Rozwoju Biologicznym Dzieci i Młodzieży ze Wschodniej Polski na tle Zmian Środowiskowych w Latach 1986–2006. Biała Podlaska: WWFiS Monografie i Opracowania, 2011. 187 р.
67. Santos C., Bustamante A., Vasconcelos O. et al. Stunting and Physical Fitness. The Peruvian Health and Optimist Growth Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2020, vol. 17 (10), p. 3440. DOI: 10.3390/ijerph17103440
68. Schiotz C. Massenuntersuchung uber die sportliche Leistungsfähigkeiten von Knaben und Mädchen an hoheren Schulen. Berlin, 1929, pp. 2–56.
69. Smopokos E., Linardakis M., Papadaki A. et al. Secular Trends in Fitness, Moderate-to-Vigorous Physical Activity, and TV-Viewing Among First Grade School Children of Crete, Greece between 1992/93 and 2006/07. Journal of Science and Medicine in Sport, 2012, vol. 15, pp. 129–135. DOI: 10.1016/j.jsams.2011.08.006
70. Stemmler R. Die Entwicklung einer Punkttabelle fur die Leichathletik im Kinder- und Jgendalter. Theorie und Praxis der Korperkuktur, 1962, no. 11, pp. 936–939.
71. Tokmakidis A., Christodulos D., Savvas P. Fitness Levels of Greek Primary Schoolchildren in Relationschip to Overweight and Obesity. European Journal Pediatrics, 2006, vol. 165, pp. 867–874. DOI: 10.1007/s00431-006-0176-2
72. Tomkinson G.R. Global Changes in Anaerobic Fitness Test Performance of Children and Adolescents (1958–2003). Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 2007, vol. 17 (5),
pp. 497–507. DOI: 10.1111/j.1600-0838.2006.00569.x
73. Tomkinson G.R., Annandales M., Ferrar K. Abstract 13498: Global Changes in Cardiovascular Endurance of Children and Youth Since 1964: Systematic Analysis of 25 Million Fitness Test Results from 28 Countries, 2013.
74. Tomkinson G.R., Olds T. Secular Changes in Aerobic Fitness Test Performance of Australasian Children and Adolescents. Journal of Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 168–182. DOI: 10.1159/000101361
75. Tomkinson G.R., Olds T. Secular Changes in Pediatric Aerobic Fitness Test Performance: the Global Picture. Journal of Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 46–66. DOI: 10.1159/000101075
76. Tomkinson G.R., Carver K.D., Atkinson F. et al. European Normative Values for Physical Fitness in Children and Adolescents Aged 9–17 Years: Results from 2.779.165 Eurofit Performances Representing 30 Countries. British Journal of Sports Medicine, 2018, vol. 52 (22), pp. 1445–1456. DOI: 10.1136/bjsports-2017-098253
77. Tomkinson G.R., Lang J.J., Tremblay M.S. et al. International Normative 20 m Shuttle Run Values from 1.142.026 Children and Yiuth Representing 50 Countries. British Journal of Sports Medicine, 2017, vol. 51 (21), pp. 1545–1554. DOI: 10.1136/bjsports-2016-095987
78. Tomkinson G.R., Macfarlane D., Noi S. et al. Temporal Changes in Long-Distance Running Performance of Asian Children between 1964 and 2009. Sports Medicine, 2012, vol. 42, pp. 267–279. DOI: 10.2165/11599160-000000000-00000
79. Tomkinson G.R., Olds T.S., Kang S.J., Kim D.Y. Secular Trends in the Aerobic Fitness Test Performance and Body Mass Index of Korean Children and Adolescents (1968–2000). International Journal of Sports Medicine, 2007, vol. 28 (4), pp. 314–320. DOI: 10.1055/s-2006-924357
80. Tremblay M.S., Shields M., Laviolette M. et al. Fitness of Canadien Children and Youth: Results from the 2007–2009 Canadien Health Measures Survey. Health Reports, 2010, vol. 21 (1), pp. 7–11.
81. Venckunas T., Emeljanovas A., Mieziene B., Volbekiene V. Secular Trends in Physical Fitness and Body Size in Lithuanian Children and Adolescents between 1992 and 2012. Journal of Epidemiology & Community Health, 2017, vol. 71, pp. 181–187. DOI: 10.1136/jech-2016-207307
82. Wang Y., Monteiro C., Popkin B.M. Trends of Obesity and Underweight in Older Children and Adolescents in the United States, Brazil, China, and Russia. The American Journal of Clinical Nutrition, 2002, vol. 75, pp. 971–977. DOI: 10.1093/ajcn/75.6.971
83. Westerstahl M., Barnekow-Bergkvist M., Hedberg G., Jansson E. Secular Trends in Body Dimensions and Physical Fitness Among Adolescents in Sweden from 1974 to 1995. Scandinavi-an Journal of Medicine and Science in Sports, 2003, vol. 13, pp. 128–137. DOI: 10.1034/j.1600-0838.2003.10274.x
84. Wilczewski A. Czy Dystanse Środowiskowe Ulegają Zmianie? Biała Podlaska: WWFiS, 2013. 347 р.
85. Wilczewski A. Środowiskowe i Społeczne Uwarunkowania Zmian w Rozwoju Biologicznym Dzieci i Młodzieży Wiejskiej w Latach 1980–2000. Studia i Monografie. Warszawa: AWF, 2005. 317 р.
References
1. Волокитина Т.В., Лукманова Н.Б., Сафонова О.А. Характеристика физического состояния детей 7–9 лет с разным уровнем физической подготовленности (лонгитюдное исследование). Вестник Поморского университета. Серия: Естественные науки. 2001. № 1. С. 38–44. [Volokitina T.V., Lukmanova N.B., Safonova O.A. [Characteristics of the Physical Condition of Children 7–9 Years Old with Different Levels of Physical Fitness (Longitudinal Study)]. Vestnik Pomorskogo universiteta. Seriya: Estestvennyye nauki [Bulletin of the Pomor University. Series. Natural Sciences], 2001, no. 1, pp. 38–44. (in Russ.)]2. Жданова О.А., Стахурлова Л.И., Гурович О.В. Показатели динамометрии школьников Воронежской области. Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук. 2015. № 6 (2). С. 140–143. [Zhdanova O.A., Stakhurlova L.I., Gurovich O.V. [Indicators of Dynamometry of Schoolchildren of the Voronezh Region]. Aktual’nyye problemy gumanitarnykh i estestvennykh nauk [Actual Problems of the Humanities and Natural Sciences], 2015, no. 6 (2), pp. 140–143. (in Russ.)]
3. Инглик Т.Н., Чернявская Н.М., Айбазова Л.Б. Изучение уровня физической подготовленности школьников начальных классов. Современные проблемы науки и образования. 2016. № 6. С. 340–343. [Inglik T.N., Chernyavskaya N.M., Aibazova L.B. [The Study of the Level of Physical Fitness of Primary School Students]. Sovremennyye problemy nauki i obrazovaniya [Modern Problems of Science and Education], 2016, no. 6, pp. 340–343. (in Russ.)]
4. Лигута В.Ф., Лигута А.В. Физическая подготовленность городских и сельских школь-ниц Хабаровского края. Проблемы современного педагогического образования. Сер. Педагогики и психология. Сб. статей. Ялта: РИО ГПА. 2016. Вып. 51. Ч. 5. С. 228–237. [Liguta V.F., Liguta A.V. [Physical Fitness of Urban and Rural Schoolgirls of the Khabarovsk Territory]. Problemy sovremennogo pedagogicheskogo obrazovaniya. Teriya Pedagogika i psikhologiya [Problems of Modern Pedagogical Education. Series Pedagogy and Psychology. Sat. Articles], 2016, iss. 51, ch. 5, pp. 228–237. (in Russ.)]
5. Синявский Н.И., Китайкина Н.А. Мониторинг физической подготовленности и здоровья школьников Среднего Приобья. Успехи современного естествознания. 2009. № 3. С. 62–63. [Sinyavsky N.I., Kitaykina N.A. [Monitoring of Physical Fitness and Health of Schoolchildren in the Middle Ob Region]. Uspekhi sovremennogo estestvoznaniya [Successes of Modern Natural Sciences], 2009, no. 3, pp. 62–63. (in Russ.)]
6. Суворова А.В., Якубова И.Ш., Иванова Н.П. Гигиена учебного процесса и состояние здоровья школьников при блочно-модульном обучении: моногр. СПб.: Изд-во СЗГМУ им. И.И. Мечникова, 2014. 160 с. [Suvorova A.V., Yakubova I.Sh., Ivanova N.P. Gigiyena uchebnogo protsessa i sostoyaniye zdorov’ya shkol’nikov pri blochno-modul’nom obuchenii: monografiya [Hygiene of the Educational Process and the State of Health of Schoolchildren in Block-Modular Education]. St. Petersburg, North-Western State Medical University named after I.I. Mechnikova Publ., 2014. 160 p.]
7. Юречко О.В. Физическое развитие и физическая подготовленность в системе мониторинга состояния физического здоровья школьников. Педагогические науки. 2012. № 3. С. 324–327. [Yurechko O.V. [Physical Development and Physical Fitness in the System of Monitoring the State of Physical Health of Schoolchildren]. Pedagogicheskiye nauki [Pedagogical Sciences], 2012, no. 3, pp. 324–327. (in Russ.)]
8. Aaberge K., Mamen A. A Comparative Study of Fitness Levels among Norwegian Youth in 1988 and 2001. Sports (Basel), vol. 7 (2), 2019, pp. 50–68. Pablished online. DOI: 10.3390/sports7020050
9. Ao D., Wu F., Yun C-F., Zheng X-Y. Trends in Physical Fitness among 12-Year-Old Children in Urban and Rurar Areas during the Social Transformation Period in China. Journal of Adolescent Health, 2019, vol. 64 (2), pp. 250–257. DOI: 10.1016/j.jadohealth.2018.08.021
10. Bös K., Ludwig G., Ludwig B., Mechling H. Dimensionen Sportmotorischer Leistungen im Längsschnit. Koordinative Fähigkeiten – koordinative Kompetenz. Kassel: Uni. Bibliothek, 2002, pp. 50–58.
11. Bös K., Schmidt W., Hartmann-Tews I., Brettschneider W.D. Motorische Leistungsfähigkeit von Kindern und Jugendlichen. Erster Deutscher Kinder – und Jugendsportbericht. Schorndorf: Hofmann, 2003, pp. 85–107.
12. Brettschneider W.-D. Efekty Psychologiczne i Korzyści Społeczne Zaangażowania w Sport i Aktywność Fizyczną. Implikacje dla wych. Fiz. Swiatowy Kongres Wych. Fiz. Berlin, 3–5 listopada 1999. Wroclaw: AWF, pp. 61–66.
13. Bronikowski M. Dydaktyka Wychowania Fizycznego, Fizjoterapii i Sportu. Poznań: AWF, 2012. 328 р.
14. Chanchayeva E.A., Aizman R.I., Sidorov S.S. et al. Modern Trends of the Development of Primary School-Aged Children (Literature Review). Acta Biomedica Scientifica, 2019, vol. 4, no. 1, pp. 59–65. DOI: 10.29413/ABS.2019-4.1.9
15. Cohen D.D., Voss C., Taylor M.J.D. et al. Ten-Year Secular Changes in Muscular Fitness in English Children. Acta Paediatrica, 2011, vol. 100, no. 10, pp. 175–177. DOI: 10.1111/j.1651-2227.2011.02318.x
16. Crasselt W. et. al. Physische Entwicklung der Jungen Generation. Berlin: Sportverlag, 1990. 221 р.
17. Crasselt W. Zur Körperlichen Entwicklung der Schuljugend in der DDR. Leipzig: Johan-Ambrosius Barth, 1985, pp. 2–78.
18. Crasselt W. Entwicklung der Körperlich-Sportlichen Leistungsfähigkeit von Kindern und Jugen-dlichen im Zeitraum 1981 bis 1991. Rostock J., Zimmermann K. (Eds.) Theorie und Empirie Sportmotorischer Fähigkeiten. Chemnitz: TU-Druk, 1998, pp. 50–58.
19. Dobosz J. Rozwój, Sprawność i Wydolność Fizyczna Dzieci i Młodzieży w Polsce. Warszawa: NCBKF, AWF, 2017. 114 р.
20. Dobosz J., Mayorga-Vega D., Viciana J. Percentile Values of Physical Fitness Levels Among Polish Children Aged 7 to 19 Years – a Population-Based Study. Central European Journal of Public Health, 2015, vol. 23, no. 4, pp. 340–351. DOI: 10.21101/cejph.a4153
21. Dollman J., Olds T., Norton K., Stuart D. The Evolution of Fitness and Fatness in 10–11-year-old Australian Schochildren: Changes in Distributional Characteristics between 1985 and 1997. Pediatric Exercise Science, 1999, vol. 11, pp. 108–121. DOI: 10.1123/pes.11.2.108
22. Dordel S. Kindheit Heute: Veränderte Lebensbedingungen = Reduzierte Motorische Leistung-sfähigkeit? Sportunterricht, 2000, vol. 49 (11), pp. 340–349.
23. Dos Santos F.K., Prista A., Thayse Natacha Queiroz T.N. et al. Secular Trends in Physical Fitness of Mozambican School-Agen Children and Adolescents. American Journal of Human Biology, 2015, vol. 27, pp. 201–206. DOI: 10.1002/ajhb.22638
24. Drenowatz C., Hinterkörner F., Greier K. Physical Fitness in Upper Austrian Children living in Urban and Rurar Areas:A Cross-Sectional Analysis with More Than 18, 000 Children. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2010, vol. 17 (3), p. 1045. DOI: 10.3390/ijerph17031045
25. Duvigneaud N., Wijndaele K., Matton L. et al. Trends in Fysieke Fitheid van de Vlaamse Jeugd. Moet er nog Sport Zijn? Sport, Beweging en Gezondheid in Vlanderen 2002–2006. Ant-werpen: F&G Partners, 2006, pp. 85–95.
26. Dyrstag S.M., Berg T., Tjelta L.I. Secular Trends in Aerobic Fitness Performance in a Cohort of Norwegian Adolesctnts. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 2012, vol. 22, pp. 822–827. DOI: 10.1111/j.1600-0838.2011.01315.x
27. Ferrari G.L., Rodrigues Matsudo V.K., Fisberg M. Changes in Physical Fitness and Nutritional Status of Schoolchildren in a Period of 30 Years (1980–2010). Revista Paulista de Pediatria, 2015, vol. 33 (4), pp. 415–422. DOI: 10.1016/j.rpp.2015.03.008
28. Follig-Albers M. Kindheit im Prozess der Modernisierung und Induvidualisierung. Hommel H., Hopf H. (Eds.) Kinder in der Leichtathletik. Darmstadt: Reinheimer, 1997, pp. 15–29.
29. Fox K. The Physical Self. From Motivation to Well-Being. Champaign IL: Human Kinetics, 1997. 278 p.
30. Hirtz P. Phänomene der Motorischen Entwicklung des Menschen. Menschen: Hofman-Verl. Schorndorf, 2007. 270 р.
31. Hirtz P., Arndt H.J., Holtz D. et al. Koordinative Fähigkeiten im Schulsport. Berlin: Volk und Wissen Verlag, 1985. 152 р.
32. Hirtz P. Motor Research and School Sport. Blaser P. (Ed.) Sport Kinetics 97. Hamburg: Czwalina, 1997, pp. 147–150.
33. Hirtz P. Vielfalt und Reichtum der Individualentwicklung – die Motorische Ontogenese. Hirtz P., Kirchner G., Pöhlmann R. (Eds.) Sportmotorik – Grundlagen, Anwendungen und Grenzgebiete. Kassel: Gesamthochschul – Verlag, 1994, pp. 207–231.
34. Hirtz P. Zur Interindividuellen Variabilitat der Motorischen Entwicklung. Krug J., Hartmann C. (Eds.) Praxisorientierte Bewegungslehre als Angewandte Sportmotorik. Sankt Augustin: Akademia, 1998, pp. 95–106.
35. Huotari P., Nupponen H., Laakso L., Kujala U. Secular Trends in Aerobic Fitness Performance in 13–18-year-old Adolescents from 1976 to 2001. British Journal of Sports Medicine, 2010, vol. 44, pp. 968–972. DOI: DOI: 10.1136/bjsm.2008.055913
36. Ignasiak Z., Sławińska T., Malina R.M. Short Term Secular Change in Body Size and Physical Fitness of Youth 7–15 Years in Southwestern Poland: 2001–2002 and 2010–2011. Anthropological Review, 2016, vol. 79 (3), pp. 311–329. DOI: 10.1515/anre-2016-0023
37. Issurin V., Yessis Dr.M. Principles and Basics of Advanced Athletic Training. Michigan: Ultimate Athlete Concepts, 2008, pp. 85–120.
38. Januszewski J., Mleczko E. Długookresowe Tendencje Zmian Sprawności Fizycznej Ujętej w Konwencji Zdrowia w Świetle Wyników ich Ewaluacji z Wykorzystaniem Skali Tenowej. Antropomotoryka, 2012, vol. 57, pp. 89–101.
39. Jürimäe T., Volbekiene V., Jürimäe J., Tomkinson G. Changes in Eurofit Test Performance of Estonian and Lithuanian Children and Adolescents (1992–2002). Pediatric Fitness. Secular Trends and Geographic Variability. Sports Science and Medicine. Basel, Karger. 2007, vol. 50, pp. 129–142. DOI: 10.1159/000101356
40. Kemm J., Close A. Health Promotion. Teory and Practice. London: Palgrave Macmillan, 1995, pp. 2–42. DOI: 10.1007/978-1-349-12971-3
41. Kozieł S., Nowak-Szczepańska N., Gomuła A. Antropologiczne Badania Dzieci i Młodzieży w Polsce w Latach 1966–2012. Zmiany sekularne i różnicowanie społeczne. Wrocław: Oficyna Wydawnicza: Arboretum, 2014. 165 р.
42. Lewis N., Dollmanb J., Dalea M. et al. Trends in Physical Activity Behaviours and Attitudes Among South Australian youth between 1985 and 2004. Journal of Science and Medicine in Sport, 2001, vol. 10, pp. 418–427. DOI: 10.1016/j.jsams.2006.10.005
43. Macfarlane D.J., Tomkinson G.R. Evolution and Variability in Fitness Test Performance of Asian Children and Adolescents. Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 143–167. DOI: 10.1159/000101358
44. Malina R.M. Physical Fitness of Children and Adolescents in the United States: Status and Secular Change. Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 67–90. DOI: 10.1159/000101076
45. Malina R.M., Bouchard C. Growth, Maturation, and Physical Activity. Champaign, IL: Human Kinetics, 1991. 400 p.
46. Malina R.M., Bouchard C., Baror O. Growth, Maturation, and Physical Activity. 2nd edition. Champaign: Human Kinetics, 2004. 712 p. DOI: 10.5040/9781492596837
47. Maszczak T. Physical Conditio of School youth in the Light of Population Research. Physical Activity and Health, 2017, vol. 12, pp. 63–68.
48. Mekota K. Die Forschungsabsichten und Einige Forschungsergebnisse der Motorischen Leistungsfähigkeit der Mittel – und Hochschuljugend in der Tschechoslowakei. Gumnica, 1992, vol. 22, pp. 39–53.
49. Moliner-Urdiales D., Ruiz J.R., Ortega F.B. Secular Trends in Health-Related Physical Fitness in Spanish Adolescents: The Avena and HELENA Studies. Journal of Science and Medicine in Sport, 2010, vol. 13 (6), pp. 584–588. DOI: 10.1016/j.jsams.2010.03.004
50. Moravec R., Kampmiller T., Sedlaček J. Physique and Motor Fitness of the Slovak School youth. Slovak Scientific Society for Physical Education and Sports. Bratislava, 1996. 96 p.
51. Nishijima T., Kokudo S., Ohsawa S. Changes Over the years in Physical and Motor Ability in Japanese youth in 1964–1997. International Journal of Sport and Health Science, 2003, vol. 1, pp. 164–170. DOI: 10.5432/ijshs.1.164
52. Nowacka-Dobosz S. Urbanizacyjne Różnice w Rozwoju Somatycznym i Motorycznym Młodzieży Szkolnej. Wychowanie Fizyczne i Sport, 2006, vol. 50 (1), pp. 37–44.
53. O'Keeffe B.T., Donncha C.M., Purtill H., Donnelly A.E. Profiling the Health-Related Physical Fitness of Irish Adolescents: A School-Level Sociodemographic Divide. PLoS One, 2020, vol. 15 (6), e0235293. DOI: DOI: 10.1371/journal.pone.0235293
54. Kasa J. Körperliche Entwicklung und Bewegungsleistung der 7-bis 18-jahrigen Kinder und Jugenlichen in der Slowakei. Osinski W., Starosta W. (Eds.) Procedering of the 3rd Internationale Conference Sport Kinetics 93, 1994, pp. 639–650.
55. Osiński W. Teoria Wychowania Fizycznego. Poznań: AWF, 2011. 411 р.
56. Pospiech J. Jakość Europejskiego Wychowania Fizycznego w Świetle Badań. Racibórz: PWSZ, 2006. 206 р.
57. Przewęda R. Zmiany Kondycji Fizycznej Polskiej Młodzieży w Ciągu Ostatnich Dekad. Ecologiae et Bioethicae, 2009, vol. 7, pp. 57–71.
58. Przewęda R., Dobosz J. Kondycja Fizyczna Młodzieży Polskiej. Studia i Monografie. Warszawa: Akademia Wych. Fiz, 2003. 180 р.
59. Przewęda R., Trześniowski R. Sprawność Fizyczna Polskiej Młodzieży w Świetle Badań z 1989 Roku. Studia i Monografie. Warszawa: AWF, 1996, pp. 3–92.
60. Raczek J. Etwicklungsveranderungen der Motorischen Leistungsfähigkeit der Schuljugend in drei Jahrzehnten (1965–1995). Sportwissenschaft, 2002, vol. 32, pp. 201–213.
61. Raczek J., Chytrackova J., Kohoutek M. The Tendencies of Change in Motor Fitness in the School Population of Upper Silesia. Prag: Charles University, 1995, pp. 369–373.
62. Raczek J. Tendencje Przemian w Rozwoju Sprawnosci Motorycznej Populacji Szkolnej. Motorycznosc Dzieci i Mlodziezy Aspekty Teoretyczne Oraz imPlikacje Metodologiczne. AWF Katowice, 1986, cz. II, pp. 257–264.
63. Rusch H., Irrgang W. Aufschwung oder Abschwung? Verandert sich die korperliche Leistungsfahigkeiten von Kindern und Jugendlichen oder nicht? Haltung und Bewegung, 2002, vol. 22, pp. 5–10.
64. Rutkowska E. Aktywność Fizyczna w Medycynie Holistycznej. Wychowanie Fizyczne i Sport, 2004, vol. 48, pp. 175–180.
65. Saczuk J. Rozwój Morfofunkcionalny Dzieci i Młodzieży ze Wschodniej Polski w Okresie Transformacji Ustrojowej. Biała Podlaska: WWFiS w Białej Podlaskiej, 2018. 164 р.
66. Saczuk J. Trendy Sekularne i Gradienty Społeczne w Rozwoju Biologicznym Dzieci i Młodzieży ze Wschodniej Polski na tle Zmian Środowiskowych w Latach 1986–2006. Biała Podlaska: WWFiS Monografie i Opracowania, 2011. 187 р.
67. Santos C., Bustamante A., Vasconcelos O. et al. Stunting and Physical Fitness. The Peruvian Health and Optimist Growth Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2020, vol. 17 (10), p. 3440. DOI: 10.3390/ijerph17103440
68. Schiotz C. Massenuntersuchung uber die sportliche Leistungsfähigkeiten von Knaben und Mädchen an hoheren Schulen. Berlin, 1929, pp. 2–56.
69. Smopokos E., Linardakis M., Papadaki A. et al. Secular Trends in Fitness, Moderate-to-Vigorous Physical Activity, and TV-Viewing Among First Grade School Children of Crete, Greece between 1992/93 and 2006/07. Journal of Science and Medicine in Sport, 2012, vol. 15, pp. 129–135. DOI: 10.1016/j.jsams.2011.08.006
70. Stemmler R. Die Entwicklung einer Punkttabelle fur die Leichathletik im Kinder- und Jgendalter. Theorie und Praxis der Korperkuktur, 1962, no. 11, pp. 936–939.
71. Tokmakidis A., Christodulos D., Savvas P. Fitness Levels of Greek Primary Schoolchildren in Relationschip to Overweight and Obesity. European Journal Pediatrics, 2006, vol. 165, pp. 867–874. DOI: 10.1007/s00431-006-0176-2
72. Tomkinson G.R. Global Changes in Anaerobic Fitness Test Performance of Children and Adolescents (1958–2003). Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 2007, vol. 17 (5),
pp. 497–507. DOI: 10.1111/j.1600-0838.2006.00569.x
73. Tomkinson G.R., Annandales M., Ferrar K. Abstract 13498: Global Changes in Cardiovascular Endurance of Children and Youth Since 1964: Systematic Analysis of 25 Million Fitness Test Results from 28 Countries, 2013.
74. Tomkinson G.R., Olds T. Secular Changes in Aerobic Fitness Test Performance of Australasian Children and Adolescents. Journal of Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 168–182. DOI: 10.1159/000101361
75. Tomkinson G.R., Olds T. Secular Changes in Pediatric Aerobic Fitness Test Performance: the Global Picture. Journal of Sports Science and Medicine, 2007, vol. 50, pp. 46–66. DOI: 10.1159/000101075
76. Tomkinson G.R., Carver K.D., Atkinson F. et al. European Normative Values for Physical Fitness in Children and Adolescents Aged 9–17 Years: Results from 2.779.165 Eurofit Performances Representing 30 Countries. British Journal of Sports Medicine, 2018, vol. 52 (22), pp. 1445–1456. DOI: 10.1136/bjsports-2017-098253
77. Tomkinson G.R., Lang J.J., Tremblay M.S. et al. International Normative 20 m Shuttle Run Values from 1.142.026 Children and Yiuth Representing 50 Countries. British Journal of Sports Medicine, 2017, vol. 51 (21), pp. 1545–1554. DOI: 10.1136/bjsports-2016-095987
78. Tomkinson G.R., Macfarlane D., Noi S. et al. Temporal Changes in Long-Distance Running Performance of Asian Children between 1964 and 2009. Sports Medicine, 2012, vol. 42, pp. 267–279. DOI: 10.2165/11599160-000000000-00000
79. Tomkinson G.R., Olds T.S., Kang S.J., Kim D.Y. Secular Trends in the Aerobic Fitness Test Performance and Body Mass Index of Korean Children and Adolescents (1968–2000). International Journal of Sports Medicine, 2007, vol. 28 (4), pp. 314–320. DOI: 10.1055/s-2006-924357
80. Tremblay M.S., Shields M., Laviolette M. et al. Fitness of Canadien Children and Youth: Results from the 2007–2009 Canadien Health Measures Survey. Health Reports, 2010, vol. 21 (1), pp. 7–11.
81. Venckunas T., Emeljanovas A., Mieziene B., Volbekiene V. Secular Trends in Physical Fitness and Body Size in Lithuanian Children and Adolescents between 1992 and 2012. Journal of Epidemiology & Community Health, 2017, vol. 71, pp. 181–187. DOI: 10.1136/jech-2016-207307
82. Wang Y., Monteiro C., Popkin B.M. Trends of Obesity and Underweight in Older Children and Adolescents in the United States, Brazil, China, and Russia. The American Journal of Clinical Nutrition, 2002, vol. 75, pp. 971–977. DOI: 10.1093/ajcn/75.6.971
83. Westerstahl M., Barnekow-Bergkvist M., Hedberg G., Jansson E. Secular Trends in Body Dimensions and Physical Fitness Among Adolescents in Sweden from 1974 to 1995. Scandinavi-an Journal of Medicine and Science in Sports, 2003, vol. 13, pp. 128–137. DOI: 10.1034/j.1600-0838.2003.10274.x
84. Wilczewski A. Czy Dystanse Środowiskowe Ulegają Zmianie? Biała Podlaska: WWFiS, 2013. 347 р.
85. Wilczewski A. Środowiskowe i Społeczne Uwarunkowania Zmian w Rozwoju Biologicznym Dzieci i Młodzieży Wiejskiej w Latach 1980–2000. Studia i Monografie. Warszawa: AWF, 2005. 317 р.
Опубликован
2022-04-19
Как цитировать
Лях, В., Левушкин, С., Герчук, Д., & Михута, И. (2022). ИЗМЕНЕНИЯ В КОНДИЦИОННО-МОТОРНОЙ СФЕРЕ УЧАЩЕЙСЯ МОЛОДЕЖИ ЗА 120 ЛЕТ (ОБЗОРНАЯ). Человек. Спорт. Медицина, 22(1), 129-141. https://doi.org/10.14529/hsm220118
Выпуск
Раздел
Спортивная тренировка
Copyright (c) 2022 Человек. Спорт. Медицина
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Некоммерческое использование — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.
